Oddzielne odżywianie: nieporozumienia i fakty

shutterstock.com

O tym, czym jest oddzielne odżywianie, którego twórcą jest Herbert Shelton, słyszał prawie każdy. Jego istota polega na tym, że rzekomo do trawienia białka konieczna jest kwaśna sekrecja żołądka, a do trawienia węglowodanów — zasadowa.

Warzywa, owoce i zielenina są trawione w każdym środowisku, dlatego są zgodne zarówno z mięsem i rybami, jak i z chlebem, kaszami, ziemniakami i innymi węglowodanami.

Zgodnie z teorią Sheltona, z powodu różnych środowisk trawienia białka nie są zgodne z węglowodanami i jeśli je spożywać razem, to część z nich nie jest trawiona. Twierdzi się, że przy spożywaniu tradycyjnej mieszanej żywności aktywność enzymów trawiennych rzekomo jest hamowana i procesy trawienia są zakłócone, co powoduje fermentację lub gnicie żywności, intoksykację organizmu, zwiększone wytwarzanie gazów, zaburzenia metaboliczne.

Jednakże, oddzielne odżywianie, po pierwsze, nie ma naukowego uzasadnienia, a po drugie, istnieją pewne szkody związane z oddzielnym odżywianiem, o czym będzie mowa poniżej.

Oddzielne odżywianie — pseudonaukowa koncepcja dietetyczna, oparta na idei zgodności i niezgodności produktów żywnościowych. Specjaliści ds. dietetyki i fizjologii odrzucają istnienie naukowego uzasadnienia tego systemu odżywiania.

System oddzielnego odżywiania zyskał popularność dzięki amerykańskiemu naturoterapeucie Herbertowi Sheltonowi (Herbert M. Shelton) i — w mniejszym stopniu — chirurgowi Williamowi Howardowi Hayowi (William Howard Hay).

W procesie ewolucji natura nie poszła drogą stworzenia dla człowieka dwóch oddzielnych przewodów pokarmowych białkowego i węglowodanowego — z braku takiej potrzeby, a stworzyła jednolity białkowo-węglowodanowy przewód pokarmowy.

Kwaśne środowisko i enzymy soku żołądkowego nie trawią białka w żołądku, a jedynie przygotowują je do dalszego trawienia w jelicie cienkim, które ma środowisko zasadowe.

Zdjęcie jedzenia stworzone przez freepik - www.freepik.com

Główne trawienie węglowodanów zachodzi tam, gdzie również główne trawienie białek — w jelicie cienkim. Pobyt węglowodanów w kwaśnym środowisku żołądka jest etapem wymuszonym i nieprzydatnym dla tego procesu.

W naturze nie ma produktów składających się wyłącznie z białek, tłuszczów lub węglowodanów. Owoce, zielenina, warzywa – to również węglowodany i białka połączone razem. Szczególnie bogate w białko są rośliny strączkowe.

Z punktu widzenia oddzielnego odżywiania wszystkie te produkty należałoby uznać za niedozwolone. Jednak badania naukowe pokazują, że twierdzenia o konieczności różnych środowisk trawienia dla białka i węglowodanów są całkowicie niepoprawne.

Warunki historyczne rozwoju człowieka i jego układu pokarmowego są takie, że natura nie mogła zapewnić człowiekowi pierwotnemu określonego składu pożywienia. Nasi przodkowie w każdej chwili musieli odżywiać się jakąkolwiek żywnością, białkową lub węglowodanową, w dowolnej kombinacji białek i węglowodanów.

Współcześni ludzie odziedziczyli tę uniwersalność systemu trawienia, który nie dopuszcza żadnych przeróbek, w tym także według Sheltona. Człowiek jest przystosowany do jedzenia różnorodnej, mieszanej żywności, a nie poszczególnych jej rodzajów po kolei.

Przy tym sam Shelton pisze:

„Odpowiednio przygotowane różnorodne jedzenie gwarantuje lepsze odżywianie niż monotonne”.

depositphotos.com

Oddzielne odżywianie okazuje się niefizjologiczne. Szkoda oddzielnego odżywiania jest oczywista, ponieważ zakłóca ewolucyjnie ukształtowaną węglowodanowo-białkową uniwersalność systemu pokarmowego człowieka, o której mówiono wcześniej.

Nie tylko wprowadza wiele niedogodności w życie ludzi, ale także w przypadku systematycznego stosowania wypracowuje warunkowe odruchy, zapewniające białkowe i węglowodanowe posiłki w określonym czasie odpowiednim enzymatycznym składem soków trawiennych. Jeśli naruszyć ścisły porządek w trybie odżywiania, wynik może być poważny.

W oddzielnym odżywianiu w godzinach spożywania białka nie można przyjmować węglowodanów, w godzinach spożywania węglowodanów nie można przyjmować białka. Jeśli długo przyzwyczajać swój organizm do oddzielnego odżywiania według białek i węglowodanów i pewnego razu ten tryb naruszyć zwykłym mieszanym jedzeniem, organizm może odpowiedzieć wyuczonym warunkowym odruchem.

Zdjęcie jedzenia stworzone przez rawpixel.com - www.freepik.com

Herbert Shelton nie miał wykształcenia medycznego. Był często aresztowany i karany grzywną za prowadzenie działalności medycznej i wygłaszanie wykładów medycznych bez licencji. Zasady oddzielnego odżywiania opracował jedynie na podstawie teoretycznych przypuszczeń.

Hipotezy leżące w podstawach systemu oddzielnego odżywiania nie są zgodne z danymi uzyskanymi przez wiele lat badań nauk medycznych.

Shelton nie posiadał wiedzy na temat gastroenterologii i, najwyraźniej, mając bardzo ogólne pojęcie o budowie przewodu pokarmowego, nie wiedział, że ani w żołądku, ani w dwunastnicy, ani w jelicie cienkim nie istnieje oddzielne trawienie.

Czy oddzielne odżywianie wpływa na odchudzanie i utratę wagi? Odpowiedź na to pytanie daje przeprowadzone badanie (link), z którego wynika, co następuje:

Dieta według zasad oddzielnego odżywiania była poddana randomizowanym badaniom klinicznym. Przez 6 tygodni jedna grupa pacjentów z nadwagą odżywiała się oddzielnie, druga otrzymywała zwykłą zbilansowaną dietę. Pod względem zawartości głównych kategorii produktów diety były praktycznie identyczne. Po zakończeniu eksperymentu utrata wagi w obu grupach była jednakowa, nie odnotowano również różnic w stężeniach glukozy, cholesterolu i insuliny we krwi. Obwód talii i bioder u pacjentów w obu grupach zmniejszył się również mniej więcej jednakowo.

W ten sposób naukowcy doszli do wniosku, że dodatkowe oddzielanie produktów nie ma znaczenia dla pozbycia się nadwagi. Udało się schudnąć jedynie dzięki zmniejszeniu kaloryczności diety.

Zdjęcie jedzenia stworzone przez freepik - www.freepik.com

Wielką rolę w rozpowszechnieniu i popularyzacji systemu Sheltona odegrały gwiazdy Hollywood, z których wielu również było jego pacjentami. W ten sposób oddzielne odżywianie stało się biznesem na dietetycznej ignorancji ludzi.

Oprócz obalenia systemu oddzielnego odżywiania Herberta Sheltona specjaliści wskazują, że tylko kombinacja różnych produktów najlepiej zapewnia organizmowi dostarczanie z pożywieniem niezbędnych mu substancji odżywczych – przy dużej różnorodności substancji organizmowi łatwiej jest „wybierać” niezbędne. Procesy przyswajania i wymiany mikroskładników często znacznie przyspieszają w obecności innych substancji odżywczych.

Najkorzystniejsze z punktu widzenia „pracy” wszystkich enzymów soku trzustkowego jest przyjmowanie maksymalnie różnorodnej żywności, zawierającej optymalne proporcje białek, tłuszczów i węglowodanów, przy której do organizmu jednocześnie dostarczane są zarówno aminokwasy, jak i kwasy tłuszczowe, jak i monosacharydy, czyli materiał budulcowy i nośniki energii. Dostarczanie do krwi tylko „materiału budulcowego” bez energii i, odwrotnie, energii bez „materiału budulcowego”, niewątpliwie sprawia trudności dla organizmu.