Déja vu: 6 varianten van een veelvoorkomend fenomeen

Achtergrondfoto gemaakt door freepik – www.freepik.com

Het déjà vu-effect (van het Franse déjà vu, "reeds gezien") komt veel voor. Psychologen zeggen dat ongeveer 97% van de mensen een dergelijke toestand minstens één keer in hun leven ervaart. Met déja vu lijkt het voor een persoon dat de huidige situatie dezelfde is als waarin hij zich ooit bevond, en hij is zich er duidelijk van bewust dat dit onmogelijk is. Er is een zekere afstandelijkheid van de werkelijkheid, er is een gelijktijdig "leven" van gebeurtenissen in het verleden en in het heden. De ervaren indruk is zo sterk dat het een onuitwisbare indruk op de herinnering achterlaat. Sommige mensen beschouwen het fenomeen deja vu als een teken van psychische stoornissen en aarzelen om hun ervaringen met dierbaren te delen uit angst dat ze als onevenwichtig worden beschouwd.

In feite is het fenomeen deja vu geen ziekte of symptoom van gezondheidsproblemen. De meeste wetenschappers beschouwen het als een gevolg van de eigenaardige "grappen" van de hersenen die optreden tijdens informatieverwerking. De directe oorzaken van het fenomeen zijn nog niet opgehelderd, maar de varianten van déja vu zijn bestudeerd, die we in dit artikel zullen bespreken.

 

1. Deja ooglid

Deja vécu (van het Franse déjà vécu, "reeds ervaren") is een meer gedetailleerde versie van deja vu. In deze toestand gelooft een persoon niet alleen dat hij al in de huidige situatie is geweest, maar 'herinnert' hij deze ook tot in detail. Het lijkt hem dat hij geluiden, geuren, tactiele sensaties herkent en gebeurtenissen kan voorzien die in de nabije toekomst zullen gebeuren.

 

2. Déja bezoek

Een soort déja vu geassocieerd met ruimtelijke sensaties (van het Franse déjà visité, "reeds bezocht"). Deze gang van zaken is bij velen bekend. U komt bijvoorbeeld aan in een vreemde stad, terwijl u heel goed weet dat u deze niet eerder hebt kunnen verkennen, maar toch "herkent" u de huizen en straten en kunt u zelfs zonder problemen de handigste route tussen twee objecten vinden.

 

3. Déja senti

In tegenstelling tot andere soorten déja vu, laat deja senti (van het Franse déjà senti, "reeds gevoeld") een persoon geen pijnlijke indruk achter van de "fout" van zijn eigen reactie op lopende gebeurtenissen. Hij ervaart eenvoudig een vluchtig gevoel van herkenning dat wordt veroorzaakt door geuren of geluiden. Meestal treedt deja senti op onder invloed van een menselijke stem of muziek, maar ook tijdens het lezen.

Bedrijfsfoto gemaakt door katemangostar – www.freepik.com

 

4. Jamevu

Het tegenovergestelde van déjà vu. Met jamevu (van het Franse jamais vu, "nooit gezien") herkent een persoon de huidige situatie of de plaats waar hij is beland niet, terwijl hij zich realiseert dat in werkelijkheid zowel de plaats als de situatie hem bekend en vertrouwd zijn. Varianten van jamevu zijn bekend, wanneer de gezichten van familieleden en vrienden mensen volkomen vreemd lijken.

 

5. Presquevue

Een zeer onaangename en obsessieve toestand, perfect beschreven door de uitdrukking "op het puntje van de tong draaien" (van het Franse presque vu, "bijna gezien"). Bekende informatie (woord, naam, naam, etc.) lijkt op slag vergeten. Het voelt heel toegankelijk aan, maar kan op geen enkele manier worden "gegrepen". In dit geval heeft een persoon meestal het verkeerde vertrouwen dat hij precies weet met welke letter of lettergreep het vergeten woord begint.

De toestand van prescu vu veroorzaakt ongemak en het einde (even abrupt als het begin) wordt met grote opluchting waargenomen.

 

6. "Wit op de trap"

Een situatie die bijna iedereen kent: direct na een belangrijk of te emotioneel gesprek komen er succesvolle bezwaren in me op, niet tijdig geuit (van het Franse l'esprit de l'escalier, "de geest van de trap"). Tegelijkertijd is een persoon meestal geïrriteerd door zijn eigen onbekwaamheid. In feite heeft vindingrijkheid er niets mee te maken. Het is alleen zo dat een te opgewonden brein niet meteen verder kan gaan met het oplossen van nieuwe problemen, maar de gebeurtenissen die al hebben plaatsgevonden opnieuw speelt en mogelijke opties voor hun ontwikkeling doorzoekt.

 

Het mechanisme van déja vu is niet volledig onderzocht, maar er is vastgesteld dat de aandoening geen direct verband heeft met psychische stoornissen, hoewel het ook bij hen kan voorkomen. Voor de meeste mensen komt deja vu zeer zelden voor. Vermoedelijk neemt de kans op hun optreden toe met overwerk of ernstige stress. Je hoeft in ieder geval niet bang te zijn voor een déjà vu.

 

Video van YouTube over het onderwerp van het artikel