Błędne przekonania na temat pierwszych kroków dziecka

Dość powszechne jest przekonanie, że jeśli dziecko nie chodzi do końca 1. roku życia, to jest to oznaka niewłaściwego rozwoju. W rzeczywistości nie jest to takie jednoznaczne. Specjaliści podkreślają, że dziecko „ma pełne prawo” nie chodzić do 16 miesięcy. Nie ma żadnego związku między czasem pierwszych kroków a dalszym rozwojem dziecka.

Janusz Korczak, znany polski pedagog, pisarz i lekarz, wiele lat temu pisał:

„Kiedy dziecko powinno już chodzić i mówić? — Wtedy, kiedy chodzi i mówi.

Kiedy powinny wychodzić ząbki? — Właśnie wtedy, kiedy wychodzą.

I ciemię dokładnie wtedy powinno zarastać, kiedy zarasta.

I niemowlę powinno spać tyle godzin, ile potrzebuje, aby się wyspać.

Oczywiście wiemy, kiedy to się ogólnie dzieje. W każdej popularnej broszurce są te oczywistości dla dzieci ogólnie, które stają się kłamstwem dla jednego, twojego dziecka.

Bo są niemowlęta, które potrzebują więcej i mniej snu; są wczesne, ale próchnicze zęby i późne zdrowe zęby zdrowych dzieci; ciemię zarasta i w 9. i w 12. miesiącu życia, i w 14. u zdrowych dzieci; głupie dzieci czasem zaczynają gaworzyć wcześnie, a mądre długo nie mówią.”

Przy okazji, to, że dziecko wcześnie zaczyna chodzić, może nie być takie dobre. Oto, co myśli o tym doktor Komarowski, znany ukraiński lekarz-pediatra najwyższej kategorii, kandydat nauk medycznych:

„Przedmiot szczególnej dumy wielu mam i tatusiów często wyraża się w następującym zdaniu: „A nasz, między innymi, w 5 miesiącu siedział, a w 10 już chodził”. W tym kontekście chciałbym zwrócić uwagę na następujący aspekt. Chodzenie na dwóch nogach, a nie na czterech, stworzyło człowiekowi jako gatunkowi biologicznemu niemało problemów, związanych przede wszystkim z dość poważnym obciążeniem kręgosłupa. Wczesne obciążenie tego kręgosłupa może prowadzić do różnorodnych problemów w przyszłości (skrzywień, rwy kulszowej i t.p.).”

Z taką samą niecierpliwością wielu rodziców oczekuje pierwszych słów, wypowiedzianych przez dziecko. I jeśli maluch nie zacznie mówić w tym czasie, gdy dziecko sąsiadów zna już 5 słów, zaczyna się panika, choć oczywiste jest, że nie jest to wcale wskaźnikiem bardziej udanego rozwoju tego dziecka sąsiadów. Każde dziecko, z wyjątkiem rzadkich przypadków rzeczywiście poważnych chorób, zaczyna mówić dokładnie wtedy, gdy jest to dla niego potrzebne zgodnie z jego naturą, a nie zgodnie z mityczną normą. Oczywiście, mowa — to wskaźnik rozwoju dziecka, ale nie jedyny i nie najważniejszy. Niecierpliwe oczekiwanie pierwszego słowa — to zwykły błąd, dowód niedojrzałości wychowawczej rodziców.

Ale wróćmy do pierwszych kroków dziecka. Istnieje przekonanie, że dziecko poniżej jednego roku powinno mieć twarde buty, inaczej nie nauczy się chodzić. Jest dokładnie odwrotnie. Im więcej porusza się boso, tym silniejsze stają się mięśnie, więzadła i stawy, tworząc podstawy do tego, aby dziecko zaczęło chodzić. Jeśli chodzi o buty, to ich przeznaczeniem jest ochrona przed ranami, brudem i zimnem, a wcale nie pomoc w nauce chodzenia.

Czasami mówi się, że nie należy stawiać niemowlęcia zbyt wcześnie na nogi, bo inaczej będą krzywe. Cóż, w czasach, gdy ciężkie formy krzywicy były dość powszechne, taka zależność mogła rzeczywiście występować. Teraz jednak nie zaleca się tego robić z prostego powodu, że może to zakłócić naturalny rozwój motoryki dziecka.

Wielu rodziców, chcących aby ich dziecko szybciej nauczyło się chodzić, kupuje specjalne urządzenia do tego. Szczególnie popularne są chodziki. W kwestii chodzików opinie specjalistów są podzielone. Najpierw rozważmy opinie lekarzy na rzecz chodzików.

Jeśli rodzice kupują chodziki i już wiele pokoleń w nich wyrosło, to najprawdopodobniej mają one prawo do istnienia. Kiedy dziecko dorasta, potrzebuje więcej przestrzeni do interakcji, do poznawania otaczającego świata. Ale samo jeszcze nie może się poruszać po mieszkaniu, a mama zajmuje się domowymi obowiązkami i nie zawsze ma czas podróżować razem z maluszkiem. Tak więc problem jest tylko w tym, kiedy posadzić dziecko w chodzik.

Chodziki są skonstruowane w taki sposób, że główny nacisk przypada na miednicę i kręgosłup dziecka, nogami tylko odpycha się. Dlatego można sadzać dziecko w chodzik tylko wtedy, gdy nauczy się stawać w łóżeczku lub gdy siedzi samodzielnie bez wsparcia. Nie jest konieczne, aby potrafiło siadać z pozycji leżącej (niektóre dzieci najpierw stają, a potem siadają), ale musi siedzieć z wyprostowanym kręgosłupem, z dobrym podparciem na kości miednicznej, nie zginać się przy siedzeniu i nie przechylać.

Jednocześnie wielu specjalistów uważa, że absolutnie nie ma potrzeby stosowania specjalnych urządzeń, aby dziecko nauczyło się chodzić. I dalej rozważymy popularne mity na temat chodzików.

Niektóre mamy uważają, że skoro w chodzikach jest ogrodzenie i oparcie, można posadzić tam każde dziecko — przecież nie wypadnie, i chwała Bogu. Nie wolno tego robić. Dziecko nie może skarżyć się na zmęczenie kręgosłupa i wybiera pozycję, która jest dla niego wygodna — pochyla się, kręci i tym samym powoduje dodatkowe obciążenie kręgosłupa, co prowadzi do skoliozy, przemieszczeń kręgów, osteochondrozy i innych zaburzeń, które pozbawią go w przyszłości dobrej postawy i spowodują zespoły bólowe.

Niektórzy rodzice uważają, że dzięki chodzikom ich dziecko szybciej nauczy się chodzić. Ale, po pierwsze, po co się spieszyć? Dziecko zaczyna chodzić wtedy, gdy to odpowiada jego rozwojowi. A po drugie, bywa i tak, że dzieci, które spędzają dużo czasu w tych urządzeniach, przyzwyczajają się do stałego oparcia, w wyniku czego boją się zrobić pierwszy krok samodzielnie. Do tego w chodzikach dziecko przyzwyczaja się nie do chodzenia, ale do innego, różniącego się od niego sposobu przemieszczania się w przestrzeni.

Kiedy Melanezyjczykom (naród zamieszkujący wyspy Melanezji na Oceanie Spokojnym niedaleko Australii) opowiadają, jak Europejczycy uczą dzieci chodzić, śmieją się serdecznie. Mówią: „Kiedy trzeba, dziecko samo pójdzie. Wtedy nauczmy i drzewa owocowe, jak mają rodzić owoce”.

Doktor Komarowski jest przekonany, że chodziki nie przyspieszają nauki chodzenia dziecka. Co więcej, mogą być przyczyną niebezpiecznych urazów. Więcej o tym i innych mitach dotyczących chodzenia dzieci zobacz w poniższych filmach.

Doktor Komarowski: Korzyści i szkody chodzików

Doktor Komarowski: Mity o chodzeniu na palcach

Doktor Komarowski: W jakim wieku dziecko powinno samodzielnie nauczyć się siadać, chodzić itp.