Pojawiły się świeże dane naukowe, obalające szkodliwość głodówki i świadczące o korzyściach głodówki dla zdrowia i długowieczności.
Nie chodzi o skrajną formę głodówki, która może prowadzić do degeneracji i śmierci. Zazwyczaj długotrwała głodówka oznacza powstrzymanie się od jedzenia przez 48–120 godzin.
Dopiero niedawno przeprowadzone badania rzucają światło na rolę głodówki w adaptacyjnych reakcjach komórkowych organizmu.
Procesy te są niezwykle złożone dla nieprzygotowanego czytelnika, więc postaramy się przekazać wam informacje w maksymalnie przystępnej formie. Ci zaś, którzy potrzebują dogłębnej wiedzy na ten temat, mogą zapoznać się z pełnymi tekstami badań pod linkami w końcu tego artykułu.
Wyniki dużego badania przeprowadzonego przez Waltera Longo i Marka P. Mattsona, zatytułowanego „Głodówka – mechanizmy molekularne i zastosowanie kliniczne”, obalają szkodliwość głodówki i pokazują ogromne potencjalne możliwości wykorzystania głodówki w celu długowieczności i wzmocnienia zdrowia, a także spowolnienia procesów starzenia.
Tymczasowe zrezygnowanie z jedzenia zmniejsza uszkodzenia oksydacyjne i stany zapalne, optymalizuje metabolizm energii i wzmacnia ochronę komórkową.
U ludzi przerywana lub okresowa głodówka służy ochronie przed cukrzycą, rakiem, chorobami serca i neurodegeneracją, wspiera normalizację masy ciała, a także pomaga przy nadciśnieniu, astmie i reumatoidalnym zapaleniu stawów.
Badania na ludziach pokazują, że różne formy głodówki mogą stanowić skuteczną strategię redukcji masy ciała, spowalniać proces starzenia i optymalizować zdrowie.
W ten sposób głodówka ma potencjał do spowolnienia starzenia i może być użyteczna w profilaktyce i leczeniu chorób przy minimalnych skutkach ubocznych.
Głodówka w wyniku ketogenezy (syntezy ciał ketonowych, nie mylić z kwasicą ketonową) sprzyja zmianom metabolizmu, lipolizie (procesowi rozkładu tłuszczów) i autofagii (samooczyszczaniu z wewnątrzkomórkowych śmieci).
Efekty działania głodówki na starzenie i choroby są rozpatrywane jako odpowiedzi na ewolucyjną adaptację ssaków do okresów braku jedzenia. W trakcie głodówki uruchamiane są mechanizmy komórkowe i molekularne odpowiedzialne za ochronne efekty, które pozwalają przetrwać w warunkach całkowitego lub częściowego braku źródeł energii, unikając uszkodzeń zależnych od wieku.
Mechanizm działania głodówki polega na tym, że wywołuje adaptacyjne reakcje komórkowego stresu, które prowadzą do zwiększenia zdolności do radzenia sobie z silnym stresem i neutralizowania procesów chorobowych.
Głodówka może mieć pozytywny efekt w profilaktyce i leczeniu raka. Jak pokazują eksperymenty, wielokrotne cykle okresowej głodówki mogą być równie skuteczne jak chemioterapia w leczeniu niektórych rodzajów raka u myszy.
Głodówka może chronić przed rakiem poprzez zmniejszenie uszkodzeń DNA komórek oraz przez apoptozę (samounicestwienie) komórek przedrakowych.
Pomysł, że raka można leczyć tygodniową głodówką, który stał się popularny kilka dekad temu, może być jedynie częściowo prawdziwy, przynajmniej dla niektórych rodzajów raka i może okazać się nieskuteczny dla innych rodzajów raka.
Skuteczność długotrwałej głodówki w leczeniu raka należy sprawdzić w starannie zaplanowanych badaniach klinicznych, w których powinny być zbadane skutki uboczne, w tym osłabienie układu odpornościowego i zwiększenie podatności na niektóre infekcje.
Niemniej jednak badania na zwierzętach z różnych laboratoriów świadczą o tym, że połączenie głodówki z cyklami chemioterapii znacznie zwiększa skuteczność leczenia raka.
Badania wskazują na korzystny wpływ różnych form głodówki na nadciśnienie.
Badania pokazują duży potencjał zdrowotny i długowieczność, które może zapewnić okresowa głodówka w dorosłym życiu. Powstrzymywanie się od jedzenia jest ważne dla utrzymania optymalnego zdrowia i zmniejszenia ryzyka wielu chorób przewlekłych, zwłaszcza związanych z nadwagą i siedzącym trybem życia.
Badania dokumentalnie obalają szkodliwość głodówki i potwierdzają pozytywne efekty głodówki na wskaźniki zdrowia, w tym normalizację poziomu glukozy we krwi, zwiększenie wrażliwości na insulinę, normalizację ciśnienia krwi, zmniejszenie tkanki tłuszczowej w organizmie, zmniejszenie poziomu aterogennych lipidów (złego cholesterolu) i stanów zapalnych.
Jednak głodówki nie są zalecane dzieciom i osobom starszym, a także osobom z niedowagą i pacjentom z cukrzycą przyjmującym insulinę lub leki podobne do insuliny.
Ekstremalne interwencje dietetyczne w podeszłym wieku mogą być kontynuowane w celu ochrony przed chorobami związanymi z wiekiem, ale mogą mieć destrukcyjny wpływ na układ odpornościowy i zdolność do reagowania na niektóre choroby zakaźne, rany i inne problemy.
Zgodnie z badaniami głodówka trwająca ponad 24 godziny jest zalecana pod nadzorem lekarza i najlepiej w klinice. W celu walki z otyłością zalecane są 12–24-godzinne głodówki przez jeden lub kilka dni każdego tygodnia lub każdego miesiąca, w połączeniu z regularnymi ćwiczeniami fizycznymi.
Dane kliniczne i epidemiologiczne potwierdzają zdolność głodówki do spowolnienia procesów starzenia i ochrony przed chorobami zależnymi od wieku. Główne czynniki zaangażowane w starzenie, które nasilają się w wyniku obżarstwa, spowalniają się w wyniku ograniczenia energii w organizmie człowieka. To:
- uszkodzenia oksydacyjne białek, DNA i lipidów;
- stany zapalne;
- nagromadzenie dysfunkcyjnych białek i organelli;
- wzrost poziomu cukru we krwi i insuliny.
Dodatkowymi efektami głodówki, które mogą być rozważane jako potencjalne strategie „anty-aging” (przeciw starzeniu się), są:
- stymulacja autofagii (samozjadanie wewnątrzkomórkowych śmieci). Więcej na ten temat przeczytasz w naszym artykule „Autofagia – mechanizm zwiększający długość życia”;
- hamowanie szlaku mtor (przeszkadzającego autofagii);
- ketogeneza (synteza ciał ketonowych).
W ten sposób okresowe cykle głodówki nie powodują szkody. Wręcz przeciwnie, zapewniają bardziej żywotną strategię zdrowia i długowieczności niż stałe ograniczenie kalorii, które jest niebezpieczne z powodu możliwości chronicznego niedożywienia i ma potencjalnie niekorzystne skutki związane z nadmiernym obniżeniem wskaźnika masy ciała.
Linki do badań obalających szkodliwość głodówki:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3946160/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4102383/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3913690/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3208565/